Teftişör - Tiyatro Adam

Yazan: Gogol
Uyarlayan: Irmak Bahçeci, Oğuz Utku Güneş, Ayşe Ayter
Yöneten: Oğuz Utku Güneş
Yönetmen Yardımcısı: Ayşe Ayter
Dramaturg: Ormak Bahçeci
Koreograf: Gizem Erdem
Kostüm ve Dekor Tasarımı: makbule Mercan
Işık Tasarımı: Ayşe Ayter
Oyuncular:
Barış Yıldız, Berk Yaygın, Çağdaş Tekin, Çetin Kaya, Deniz Özmen, Ediz Akşehir, Gökhan Azlağ

Tiyatro Adam'ın bu sezona hazırladığı yeni oyunu Teftişör dün akşam Baba Sahne'de prömiyer yaptı ve ben de ikinci akşamında seyretme imkanı buldum. Gogol'un ölümsüz eseri Müfettiş'den uyarlanan oyunun kategorisi Tiyatro Adam tarafından "distopik komedya" olarak tanımlanmış.

Gogol Müfettiş oyununda Çarlık dönemi Rusyası'nın çürümüş devlet düzenini, yozlaşmış bürokrasiyi, yolsuzluğa bulaşmış, halktan uzaklaşmış, ahlaksız bürokratları hicveder.



Olay Çarlık Rusya'sında geçse de konu evrenseldir, (maalesef) zamansızdır, (maalesef) mekansızdır ve (maalesef) eskiyememiştir. Bu evrensel konu Oğuz Utku Güneş, Irmak Bahçeci ve Ayşe Ayfer tarafından bilinmeyen bir zamanda bilinmeyen bir alemde geçen distopik bir oyuna dönüştürülmüş. Onların ifadesiyle "zamanı ve mekanı askıda olan bir yer küre" de geçiyor olaylar.  Burası dünyadan tanıdığımız ulusların, ülkelerin, şehirlerin ve bizim memleketten tanıdığımız lehçelerin birbirine karıştığı, bulaştığı Bulaşık Uluslar Meclisi'ne bağlı (BUM), birliğin biraz uzaklarda, kıyıda, köşede kalmış bir ülkesidir. Başında bir "Baş" vardır. Baş'a ülkeyi yönetmede "Makamlar" eşlik etmektedir. Ve birden haber ortaya bomba gibi düşer. Bir Bulaşık Uluslar Meclisi müfettişi tebdili kıyafet etmiş ve ülkeye gelmiştir (!). Hummalı bir çalışmanın sonunda müfettişin kim olduğu bulunur ve gereğince ağırlanmak üzere hizmetçisi pardon karıncasıyla birlikte Baş'ın evine konuk olarak getirilir. Getirilir de müfettiş acaba gerçekten müfettiş midir?



Oyunun Tiyatro Adamca yorumu gerçekten hem çok eğlenceli hem de çok yaratıcı olmuş. Mekanı dünyadan, zamanı şimdiden ayırınca, zülfü yâre dokunma ihtimali de azalmış. O zaman dilin de kemiği kalmamış. Daha bir özgür, daha bir eğlenceli olmuş metin. O acayip ülkenin yönetim şekline gelince; ülkenin başındaki "Baş" nasıl tarif etsem, valiyle, az diktatör sosuna bulanmış başkan karışımı bir şey. Etrafında bizim atanmış bakanlara benzeyen "Makam" lar var ama Adalet makamı yok. Çünkü o ülkede adalet yok. Hem Baş, hem de Makam'lar kokuşmuş düzenlerini korumaya çalışırken uzayda çok uzakta bir yerlerden bizlere insanoğlunun hainliğini, ikiyüzlülüğünü, sonsuz hırsını ve acımasızlığını gösteriyorlar. Uzaydan dünyaya tutulan dev bir sihirli ayna gibi. Oradan buraya gelene kadar her şey çok komik bir hale geliyor, kahkahalar da biz dünyalılara nasip oluyor.




Biraz da oyunun sahnelenmesinden bahsetmek istiyorum. Sahne kenarları oyuncular tarafından açık kulis olarak kullanılıyor. Sırasını bekleyen oyuncu kenardaki masalarda hazırlanırken, aynı zamanda sahnede oyun da akmaya devam ediyor. Oyuncular birden fazla rolü canlandırdığı için de masalar oyun boyunca pek boş kalmadı. Bu oyunda da Tiyatro Adam'ın diğer oyunlarından alışık olduğumuz yüksek enerji, bol hareket ve sürekli devinim var.  Hiç bir şeye benzemeyen, tarif et deseniz tarif edemeyeceğim geometrik şekilli dekor bu hareket düzeni için gerçekten çok işlevsel olmuş.



Oyuncular birden fazla role bürünüyor, kadın karakterler de bildiğiniz sakallı, bıyıklı adamlar tarafından canlandırılıyor. Oyuncular gerçekten çok başarılı, rollerine cuk oturmuşlar. Baş rolünde  Barış Yıldız, görkemli kostümünün de yardımıyla sahnede devleşiyor. Gökhan Azlağ oynadığı erkek rollerin yanı sıra Baş'ın zarif kızını da canlandırıyor ve uçuş uçuş mavi elbisesi içinde sakallarına rağmen genç bir kız olduğuna bizi gerçekten inandırıyor. Anlatamıyorum, görmek lazım.



Oyunda ışık çok etkili kullanılmış. Ve oyun sonundaki selam seremonisi gerçekten görülmeye değer.

Teftişör gerçekten çok başarılı bir uyarlama ve/veya yeniden yaratım çalışması olmuş. Seyredecekler listesine almanızı tavsiye ederim.