Otuz Dokuz Basamak - John Buchan

Yazan: nazimo Kategori: Kurgu| Polisiye

Kitabı sabit fikir (!) sitesinde görüp, yanındaki 1001 roman işaretinden dolayı okumak istedim. 1001 roman notunda    

“… Roman, casus romanları için bir formül oluşturması açısından önemlidir.  Araba kovalamacalar, özenli kılık değiştirmeler ve bir felaketi önleme görevi. Konunun dramatik dönüşleri, her bir olası müttefikin aynı zamanda olası bir düşman olduğu paranoyak hissine dayanır…”

içerikli daha da detaylandırılmış, üstelik büyük üstat Alfred Hitchcock tarafından filme çekilmiş kitabı okumak istedim.

Fakat, hey hat, bütünüyle hayal kırıklığına uğradım. Aslında satır aralıklarının genişliğinden, harflerin puntosundan ve kitabın sayfa sayısından (110 sayfa) dolayı içime kurt düşmüştü ama, ilk anda fark edemedim.

Kitap akıcı ve oldukça aceleci bir dille bir casusluk öyküsü anlatıyor, ama kitap damakta, romandan ziyade, günlük gazetede casuslukla ilgili yazılmış muhabir haberi tadı bırakıyor. 

Bunun üzerine, kitap sitelerinden kitabı basan başka yayınevi olup olmadığını araştırdım ama okuduğum kitabın Türkçedeki tek baskı olduğunu öğrendim. Bunun üzerine internette orijinal metni araştırdım ve www.gutenberg.org sitesinde kitabın orijinal İngilizce metnine ulaştım. Metinler arasında karşılaştırma yaptığımda; kitabı gazete haberinden ayıran tüm detayların çeviriye alınmadığını gördüm.

İlk sayfadan çok çarpıcı bir örnek veriyorum.

Orijinal Metin:

But from the first I was disappointed with it. In about a week I was tired of seeing sights, and in less than a month I had had enough of restaurants and theatres and race-meetings. I had no real pal to go about with, which probably explains things. Plenty of people invited me to their houses, but they didn’t seem much interested in me. They would fling me a question or two about South Africa, and then get on their own affairs. A lot of Imperialist ladies asked me to tea to meet schoolmasters from New Zealand and editors from Vancouver, and that was the dismalest business of all. Here was I, thirty-seven years old, sound in wind and limb, with enough money to have a good time, yawning my head off all day. I had just about settled to clear out and get back to the veld, for I was the best bored man in the United Kingdom.

Kitaptaki Tercüme :

…Yıllarca İngiltere’ ye dönüp, hayatımın geri kalanını orada geçirmeyi hayal ettim; ama buraya geldikten bir hafta sonra hayal kırıklığına uğradım. İşte, otuz yedi yaşında, sağlıklı, bol paralı bir şekilde buradaydım; ama sıkıntıdan ölüyordum…

Yukarıda da görüldüğü üzere, koskoca bir paragrafı, ana olayı bildiren 3 satırlık bir cümleye indirgemişler. Kitabı orijinal metninde bir kez daha okudum.  Orijinal metin, insanı ilk satırdan içine çeken, heyecanlı, canlı, bol tasvirli, bir casusluk romanı. (Aşırı iyimser rastlantıları saymazsak tabi.)

Daha sonra kitabı kimin tercüme ettiğini görmek için karıştırdığımda, büyük bir şaşkınlıkla kitabın künyesinde tercüme eden kişinin isminin yer almadığını gördüm.  Nasıl yani diyerek, kitabın sağını solunu karıştırırken, kitabın  “Dünya Çocuk Klasikleri” başlığı altında (ne alakası varsa), çocukların değerli yapıtlarla olabildiğinde erken yaşlarda tanışmaları için, deneyimci eğitimciler tarafından kısaltıldığı bilgisine ulaştım.

Yani, demem o ki, bu kitabı okumak istiyorsanız, ya  www.gutenberg.org sitesindeki orijinal metninden okuyun, ya da filmini seyredin.

Meraklısına not: 

Yukarıda kısaca (!) değindiğim olumsuz duygularımı, sabit fikir sitesinin kitapla ilgili eleştireler kısmına da yazdım. Oradaki “kuşa çevrilen kitap” başlıklı isimsiz yorum şahsıma aittir efendim.


Meraklısına Not. (2016)
Aklıma geldi baktım. Otuz dokuz basmak yeni baskı yapmış. Hem de 2010 yılında. bu da 149 sayfa. alıp okumak lazım. bu tam metin mi diye.