Vişne Bahçesi - Oyunbaz

Yazan: Anton Çehov

Yöneten: Abdullah Cabaluz

Yönermen Yardımcısı: Alkım Karaağaç, Arda Doğan

Reji Asistanı: Dilem Cengiz, Esat, Bağış, Fuat Gözcü

Dekor ve Kostüm Tasarım: Orkun Yeşim

Makyaj: Oyunbaz

Işık: Fuat Gözcü

Efekt: Orkan Varan

Ses Kumanda: Pınar Domaniç

Grafik Tasarım: Kansu Gül, Orkan Varan

Sahne Amiri: Esat Bağış, Fuat Gözcü

Oynayanlar: Ali Ersan Karadeniz (Pişçik, Boris Borisoviç Simeonov), Aslıhan Azeri (Varya),  Arda Doğan (Gayev, Leonid Andreyeviç), Savaş Emrah Özdemir (Lopahin, Yermolay Alekseyeviç), Esat Bağış (Yoldan geçen, istasyon şefi), Gülce Şahin (Anya),  Hasan Uzma (Firs), Seray Canan (Şarlotta İvanovna),  Nagihan Gürkan (Dunyaşa), Noyan Arat (Trofimov, Pyotr Sergeyeviç), Orkan Varan (Yaşa), Sanem Gençalp (Ranevskaya, Lubov Andreyevna), Sonat Dinçbaş (Yepihedov, Semyon Panteleyeviç) 

Vişne bahçesi bizlere feodal düzenin yıkılmakta olduğu Çarlık Rusya'sında yaşanan değişimi bir ailenin özelinde anlatıyor.  Oyunun merkezinde zengin bir toprak ağasının dul karısı olan Lubov Andreyevna, ailesi ve sahip oldukları büyük ev ile ünü tüm Rusya'ya yayılmış vişne bahçesi var.

Lubov Andreyevna kocasının ve Küçük oğlunun ölümünden sonra küçük kızı Anya ile Paris'e gitmiştir. Üvey kızı  Varya ve erkek kardeşi  çiftlikte kalıp çiftlik işleri ile uğraşmıştır ama çiftlikten elde edilen gelir yeterli olmadığı için önce bankaya borçlanılmış, sonra da ödenemeyen borçlar yüzünden çiftliğin satılması tehlikesiyle karşı karşıya kalınmıştır. Finansal olarak yolun sonuna gelindiği bu anda Lubov Andreyevna kızıyla birlikte çiftliğe geri döner. Üstelik elinde olan parayı da Paris'te harcayıp bitirmiştir. Lubov Andreyevna'nın parayla gerçeklikten ve hesap kitaptan uzak bir ilişkisi vardır. Vişne bahçesi ve çiftlik artık doğru düzgün gelir getirmese de arazisi çok değerlidir. Yazlıkçılar için kaçırılmayacak bir fırsattır. Çiftliğin eski çalışanının oğlu Yermolay Lopahin eğitimsiz ve kaba saba bir adam olsa da bölgede hatırı sayılır bir tüccar olmuştur ve Lubov Andreyevna'yı banka el koymadan evvel vişne bahçesini kendisine satması konusunda ikna etmeye çalışmaktadır. Ama tüm bunlar Lubov Andreyevna için fazla karmaşıktır. Ya da sorunlar yokmuş gibi davranmak daha kolay bir yoldur. 

Oyunda bu ana kahramanlardan başka toplumun çeşitli kesimlerini temsil eden, dolayısıyla dönemin sosyal ve siyasal yapısını anlamamızı sağlayan yan karakterler var.  Çiftçi, öğrenci, uşak, hizmetçi  gibi. Okurken çok etkilendiğim bir oyundu Vişne Bahçesi. Varlıklı ailenin statüsünü sürdürememesi, değişen zamana ve koşullara uyum sağlayamaması, paranın ve mülkün el değiştirmesi. Pek çok çeşit hayal kırıklığının yaşanması ve sonunda vişne bahçesinin ranta mağlup olması. O kadar güzel anlatılmış ki.

Oyunbaz'ın Vişne Bahçesi yorumuna gelecek olursak, oyunun kostüm seçiminin beni çok rahatsız ettiğini söylemek zorundayım. Paris'te uzun süre kalıp, orada bohem bir hayat yaşayan Lubov Andreyevna hiç de Paris kokmayan, dönemin esintilerini taşımayan, sıradan bir etek bluzla arz-ı endam etti. Oyundaki bazı kadınlar günümüz normlarında pantolon giymişti ki, o dönemde kadınlar henüz pantolon giymiyorlardı. Fakat bazı oyuncuların kostümleri hem dönemi hem de karakterin kişilik özelliklerini hem de sosyal statüsünü gerçekten çok başarılı bir şekilde yansıtıyordu.  Yani anlayacağınız kostümlerin kafası biraz karışık gibiydi.  Kostümle ilgili fikrimi en başta söylemek ihtiyacı hissettim çünkü bu durum beni oyuna biraz yabancılaştırdı, konsantrasyonumu bozdu. Madem kostümden başladık, o zaman dekordan çıkalım. Oyunun dekorunu çok başarılı buldum. Az eşya ile hem dönemi yakalamışlardı hem de oyunun ruhuna uygun parçalar seçilmişti.  Özellikle afişte de yer alan üç tekerlekli bisiklete bayıldım. Bir de sahnenin aniden bir mezarlığa dönüşüvermesi şaşırtıcıydı.

Oyunculara gelecek olursak, en çok beğendiklerim ve okurken hayal ettiğim karakterlerle en iyi şekilde örtüşenler tüccar Yermolay Lopahin rolündeki Savaş Emrah Özdemir, üvey kız Varya rolündeki Aslıhan Azeri, Pişcik rolünde Ali Erşan Karadeniz ve emektar, yaşlı uşak Firs rolünde Hasan Uzma oldu. Sanem Gençalp de uçarı ve neşeli tavırlarıyla içindeki hüznü perdeleyen, yaklaşan felakete rağmen onurunu korumaya çalışan ya da tabiri caizse her şeye rağmen kuyruğu dik tutan Lubov Andreyevna'yı başarılıyla canlandırdı.

Oyunun sürprizi müzikleriydi. Müzikler Sezen Aksu'dan, Cem Karaca'dan, Melike Demirağ'dan seçilmişti ve inanmazsanız belki ama Lubov Andreyevna bir ara "şiribim, şiribom, şiribimbim bobom" diyerek dans ediyordu. Gerekli miydi, bilmiyorum.

Çehov'un Vişne Bahçesi oyunu halen güncelliğini koruyan bir metin. Cehov'un büyük oyunlarını okurken bu oyunla ilgili kendime almış olduğum notu da sizinle paylaşmak isterim. Vişne Bahçesi Çehov oyunları içinde karakterleri arasında doktor olmayan ve içinde silah patlamayan tek oyun.

Ben farklı denemeleri dışında Oyunbaz'ın Vişne Bahçesi yorumunu severek seyrettim ve yaklaşık 2.5 saat süren oyunu sıkılmadan tamamladım. Tavsiye ederim. Bir yerlerde oynanan bir Çehov varsa mutlaka seyredilir.

Sizlere Not: Sahnelerde neler olduğunu facebookda entelektüelbaykuşlar isimli sayfamdaki paylaşımlardan takip edebilirsiniz.

Meraklısına Not: Bu sitede Çehov'la ilgili diğer yazılarım:

Çehov Makinesi - İstanbul Devlet Tiyatrosu

Büyük Oyunlar - Anton Çehov

Martı - İstanbul Şehir Tiyatroları

Üç Kız Kardeş - Hayal Perdesi

Meraklısına Video: kendi çektiğim selam videosu

Kendime Not: Bizim ekip ben ve Neşe Hanım